Πίνακας Περιεχομένων
    1. Οι συγγνώμες και οι υποσχέσεις

    Η σύνοδος κορυφής για το κλίμα, COP26, οδεύει προς το τέλος της. Οι παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στη Γλασκώβη, στο καθιερωμένο ραντεβού τους, προκειμένου να υπογράψουν δεσμεύσεις και να προτείνουν δραστικά μέτρα, ώστε η θερμοκρασία του πλανήτη να μείνει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Δεσμεύσεις βέβαια που έχουν υπογραφεί ξανά, στο Παρίσι το 2015, και που τελικά δεν έγιναν πράξη ποτέ. Πόσα θα μπορούσαμε να περιμένουμε τώρα, λοιπόν, που η κατάσταση μοιάζει να είναι μη αναστρέψιμη;

    Όσο ελπιδοφόρα κι αν ακούστηκαν τα λόγια στην COP26, τα πραγματικά δεδομένα έρχονται από την έρευνα που δημοσιεύεται από την Guardian, που κάνει λόγο για μια πορεία του πλανήτη προς την υπερθέρμανση, όχι κατά 1.5 ή 2 βαθμούς Κελσίου, αλλά κατά 2.4! Κι ας μη κρυβόμαστε πίσω απ΄το δάχτυλο μας, αυτό είναι το δυσοίωνο μέλλον που μας περιμένει. Κι αυτό γιατί όσο τα εύπορα κράτη και δη εκείνα που ευθύνονται περισσότερο για την κλιματική κατάρρευση συνεχίσουν το έργο τους, τότε θα μιλάμε για καταστροφή.

    COP26: Από τη Σαγκάη μέχρι το Σάο Πάολο – Πώς αφουγκράζεται ο κόσμος διεθνώς τις δεσμεύσεις για το κλίμα

    Πολύ σωστά το έθεσε ο Barack Obama στην ομιλία του, πως οι κυβερνήσεις θα ακολουθήσουν τις δεσμεύσεις τους, μόνο αν νιώσουν την πίεση των ψηφοφόρων τους. Η ψήφος είναι πιο σημαντική από τον πλανήτη, προφανώς. Ίσως να πρέπει να ελπίζουμε μόνο σε αυτό.

    Στην Γλασκώβη ακούσαμε λόγια μετάνοιας και συγγνώμες για την συνεχόμενη κακή συμπεριφορά προς το κλίμα. Στις δύο ημέρες έναρξης της διήμερης διάσκεψης για το κλίμα στη Γλασκώβη, 115 ηγέτες πήραν μέρος, πολλοί για να πουν πώς σχεδιάζουν να «εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Politico όσον αφορά τον άνθρακα, ενώ οι χώρες που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ζητούσαν μεγαλύτερες χρηματοοικονομικές ροές και απότομές περικοπές εκπομπών ρύπων.

    «Γιατί να υποστούν αυτόν τον άμεσο αντίκτυπο, αυτή την απώλεια και τη ζημιά, εξαιτίας των εκπομπών που αρχίσαμε να παράγουμε στη χώρα μας πριν από 250 χρόνια;» διερωτήθηκε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Boris Johnson, ενώ όπως δήλωσε ο επικεφαλής του ΟΗΕ António Guterres, είπε ότι ήταν μια «ψευδαίσθηση» ότι οι δεσμεύσεις που έγιναν ήταν αρκετές.

    Ουσιαστικά, όμως, οι ομιλίες των ηγετών και οι δεσμεύσεις τους δεν παρακολουθούνται όπως θα έπρεπε. Το παγκόσμιο κλιματικό σύστημα δεν επιβάλλει κυρώσεις για την μη μείωση εκπομπών αερίων ή τη μη δέσμευση για την σταθερή θερμοκρασία του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου, αλλά βασίζεται στην ηθική πεποίθηση πως δεν μπορεί, κάτι θα κάνουν. Πόσω μάλλον όταν οι χώρες τους ευθύνονται για την κλιματική κατάρρευση.

    Παρ’όλα αυτά, η ιδέα είναι να συνεχίσουν οι ηγέτες να συμμετέχουν στις συνόδους κορυφής, αποσπώντας κάθε φορά υψηλότερες δεσμεύσεις. «Πρέπει να το επαναλαμβάνουμε. Είναι απλά τρομερά βαρετό, αλλά απολύτως απαραίτητο», είπε η Laurence Tubiana, πρώην Γαλλίδα διπλωμάτις και οικονομολόγος, η οποία είναι μία εκ των αρχιτεκτόνων της σύγχρονης κλιματικής πολιτικής.

    COP26: Αποκλεισμός των κοινοτήτων που πλήττονται περισσότερο – Το 1% του πλανήτη καταστρέφει το υπόλοιπο 99%

    Joe Biden, Emmanuel Macron, Johnson και Ursula von der Leyen, έδωσαν ομιλίες που δεν σημείωσαν σοβαρή πρόοδο στις υποσχέσεις τους, εξού και ο Guterres τις χαρακτήρισε ως «εξαιρετικά ανεπαρκείς». Μόνο ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, δεσμεύτηκε να φτάσει στο μηδέν στην κατανάλωση άνθρακα, μέχρι το 2070.

    Στη Γλασκώβη, πάντως, γίνονται πραγματικές ενέργειες. Ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Περισσότερες από 100 χώρες, δεσμεύτηκαν στο να σταματήσουν την αποψίλωση των δασών έως το 2030, να κρίσιμο βήμα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αν και σε αυτές περιλαμβάνεται και η Βραζιλία, όπου εκεί η αποψίλωση των δασών έχει αγγίξει υψηλά επίπεδα από το 2012.

    Αλλά υπάρχει και μια άποψη, πως ακόμα κι αν ορισμένες από τις υποσχέσεις δεν είναι τόσο αξιόπιστες, τουλάχιστον υπάρχει μια κινητικότητα. Η Tubiana δήλωσε πως η δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας τον περασμένο μήνα για κλιματική ουδετερότητα ως το 2060 ήταν «παράλογη», καθώς στις διαπραγματεύσεις με τους Σαουδάραβες στο Παρίσι το 2015, είχε την αίσθηση πως «για αυτούς, ήταν κάτι που δεν έπρεπε ποτέ να συμβεί». Για την ακρίβεια, ένιωσαν «αναγκασμένοι» να αναλάβουν δράση.

    Οι συγγνώμες και οι υποσχέσεις

    Τη Δευτέρα, διοργανώθηκε από τους Βρετανούς, υπό την προεδρία του Boris, μια συνάντηση στην οποία μία ομάδα ηγετών από τα μεγαλύτερα ρυπογόνα έθνη, συμπεριλαμβανομένου του Biden, του Justin Trudeau, του Modi και του Scott Morrison, αλλά και των μικρότερων πιο ευάλωτων κρατών, να κάνουν δίλεπτες ομιλίες σχετικά με τους φόβους τους για την κλιματική καταστροφή. Ήταν ειδικά «σχεδιασμένο για να είναι άβολο», δήλωσε βρετανός αξιωματούχος.

    Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden συγγνώμη από τους παγκόσμιους ηγέτες για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα από τον προκάτοχό του Donald Trump, χαρακτηρίζοντας την μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη μια «τεράστια ευκαιρία» για την παγκόσμια οικονομία. «Υποθέτω ότι δεν θα ‘πρεπε να απολογηθώ, αλλά ζητώ συγγνώμη για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη Συμφωνία του Παρισιού και αυτό μας καθυστέρησε», είπε.

    Τόνισε ότι μία από τις πρώτες αποφάσεις κατά την άφιξή του στον Λευκό Οίκο ήταν να επαναφέρει τη χώρα του στη Συμφωνία που στοχεύει να περιορίσει την υπερθέρμανση πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο, και αν είναι δυνατόν κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. «Εν μέσω της αυξανόμενης καταστροφής, πιστεύω ότι υπάρχει μια απίστευτη ευκαιρία, όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά για όλους μας», ανέφερε απευθυνόμενος στους παγκόσμιους ηγέτες που συγκεντρώθηκαν για τη σύνοδο κορυφής στο πλαίσιο της μεγάλης διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα COP26, που θεωρείται κλειδί για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

    Υποσχέθηκε επίσης «πράξεις, όχι λόγια». «Οι ΗΠΑ όχι μόνο επιστρέφουν στο τραπέζι, αλλά ελπίζουμε να δώσουν το καλό παράδειγμα».

    Τα εύπορα κράτη έχουν υποσχεθεί εδώ και καιρό στις φτωχές χώρες ότι θα πληρώσουν για το αρχικό τίμημα της πρώιμης εκβιομηχάνισής τους, που έφερε την κλιματική αλλαγή στον κόσμο, παρέχοντας χρήματα για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να αναπτυχθούν χρησιμοποιώντας λιγότερα ορυκτά καύσιμα. Ο στόχος είναι η παροχή 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως σε χρηματοδότηση για το κλίμα – ένας στόχος που οι πλούσιες χώρες δεν επιτυγχάνουν και τον οποίο οι φτωχές χώρες θέλουν να αυξηθεί δραματικά.